Voor de meeste mensen is een dode boom een nutteloos object: staat er een in je tuin of op je erf, dan wil je er van af. Maar voor het nieuwe kunstwerk op de VHDG rotonde aan de Julianalaan in Leeuwarden is Belgisch kunstenaar Leendert Van Accoleyen er juist naar op zoek gegaan. Hij wil een dode boom een nieuw leven geven, door deze eigenhandig weer recht overeind te zetten. De eerste keer heeft de natuur het werk gedaan; deze keer doet de mens het. Vanaf vrijdag zaterdag 12 november zal dit werk genaamd ‘Transport naar Mars 003’ een maand lang op de rotonde te zien zijn.
Stenen en Bomen
Het oorspronkelijke idee voor dit project ontstond tijdens een residentie in Portugal. Leendert werkt vooral met afgedankte gebruiksvoorwerpen van de mens die hun nut verloren hebben, zoals afval. Daar verbleef Leendert in een bosrijke omgeving waar zich echter weinig tot geen afval bevond. De materialen die hij daar wel kon vinden inspireerde de creatie van een nieuw kunstwerk. Met een mes en wat touw bond hij een gevonden steen aan een twee meter lange tak vast en maakte een zo hefboommechanisme. Zo kon hij de steen de lucht in hijsen. Als hij losliet, trok de natuur via de zwaartekracht de steen weer naar de grond.
Enige tijd later, tijdens een residentie in Zuid-Frankrijk, stuitte Leendert op een dode boom. Terugdenkend aan de steen, wilde hij deze boom zo snel mogelijk de lucht in hebben. Hij vond daar in de directe omgeving twee wielen die hij hiervoor kon gebruiken. Vlot fabriceerde Leendert een as door de stam van de boom, en creëerde hij zo een simpel maar effectief systeem om de boom rechtop te zetten. Met twee stenen voor de wielen en de boom vastgezet met een touw, stond daar binnen no-time de eerste incarnatie van Transport naar Mars. De zwaartekracht was deze keer niet sterk genoeg.
Het Werk staat Centraal
Een belangrijk thema uit Leendert zijn praktijk is dat het werk of de handeling centraal staat. Zijn doel is om kunstwerken te creëren die voor zichzelf spreken zonder tekst of uitleg. Vaak gaat het over simpele handelingen die je toch op verschillende manieren kunt interpreteren. Zie jij er iets anders in het kunstwerk dan wat Leendert bedoelde? Dat is goed, want dat creëert dialoog. Zijn kunstwerken zijn uniek, maar Leendert maakt geen ‘nieuwe’ dingen. Al tijdens het maakproces stelt hij het materiaal centraal door het hem te laten leiden in het omvormen tot een kunstwerk. Hij investeert geen geld in dure materialen. In plaats daarvan vindt, verzamelt en assembleert hij. Het gaat om de handeling, waarin hij met zijn eenvoudige ingrepen de wereld, de natuur of losse objecten voor even herarrangeert. Na een maand zal de dode boom worden plat gelaten en weer een stuk dode natuur zijn.
Versie 003
Met deze filosofie als uitgangspunt is dit rotondeproject eigenlijk een vreemde eend in de bijt. Transport naar Mars is spontaan ontstaan volgens Leenderts kenmerkende methodiek. Transport naar Mars 002, een latere hercreëring van dit werk, was eigenlijk het tegenovergestelde. Het plan om het oudere project te herhalen ontstond en daar moesten vervolgens de materialen voor gezocht worden. Niet het materiaal maar het idee was nu leidend. Dat voelde toch wat vreemd.
Voor deze derde versie, Transport naar Mars 003, doet Leendert een poging om deze nieuwe manier van totstandkoming te verzoenen met zijn gebruikelijke werkwijze. Of dit gaat lukken? Wie weet. Misschien lukt het hem nu een gulden middenweg te vinden, of misschien ziet hij straks wel permanent af van zo’n aanpak. Dat kan eigenlijk alleen Leendert naderhand pas vertellen. Maar voor het kunstwerk zelf doet dat er uiteindelijk allemaal niet zoveel toe. Wat roept Transport naar Mars 003 bij jou op?
Foto: Trevor Vreeburg